Marynarka Wojenna

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Marynarka Wojenna
Godło
Orzeł Marynarki Wojennej
Państwo

 Polska

Siły zbrojne

Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej

Nazwa skrócona

MW

Data utworzenia

24 marca 1568 (Komisja Morska)
1626
(Komisja Okrętów Królewskich)
1918

Prefiks

ORP

Bandera

Proporzec

Liczebność

6 950 (02.2022)[1]

Marynarka Wojenna (MW) – jeden z pięciu rodzajów Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, obok Wojsk Lądowych, Sił Powietrznych, Wojsk Specjalnych i Wojsk Obrony Terytorialnej.

Marynarka Wojenna przeznaczona jest do obrony interesów państwa na polskich obszarach morskich, morskiej obrony wybrzeża oraz udziału w lądowej obronie wybrzeża we współdziałaniu z innymi rodzajami sił zbrojnych w ramach strategicznej operacji obronnej. Na podstawie umów międzynarodowych, Marynarka Wojenna zobowiązana jest do utrzymywania zdolności do realizacji zadań związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa zarówno w obszarze Morza Bałtyckiego, jak i poza nim. Podstawowym zadaniem Marynarki Wojennej jest obrona i utrzymanie morskich linii komunikacyjnych państwa podczas kryzysu i wojny oraz niedopuszczenie do blokady morskiej kraju. W czasie pokoju Marynarka Wojenna wspiera działania Straży Granicznej w obszarze morskich wód terytorialnych i wyłącznej strefy ekonomicznej.

Trzon struktury Marynarki Wojennej tworzą flotylle okrętów, Brygada Lotnictwa Marynarki Wojennej, a także brzegowe jednostki wsparcia i zabezpieczenia działań oraz ośrodki szkolne.

Historia[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Historia Marynarki Wojennej.

Początek wojenno-morskiej obecności Polski datuje się na 1463, kiedy to zaimprowizowane oddziały elbląsko-gdańskie pokonały flotę krzyżacką w bitwie na Zalewie Wiślanym. W 1561, w odpowiedzi na manifest królewski powstała zorganizowana flota kaperska, zwana także flotą strażników morza. Podjęto też wtedy budowę pierwszego polskiego okrętu – galeonuSmok”. Od 1601 zaczęto budować pierwsze zawodowe siły morskie – królewską flotę wojenną, która prowadziła działania przeciwko Rosjanom i Szwedom. Największym i zarazem ostatnim zwycięstwem okrętów królewskich było pokonanie eskadry szwedzkiej w bitwie pod Oliwą.

Krótko po odzyskaniu niepodległości w 1918 rozpoczęto budowę Marynarki Wojennej. Zamieszczony w Monitorze Polskim nr 217 z dnia 30 listopada 1918 roku podpisany przez Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego rozkaz stwierdzał: „Z dniem 28 listopada 1918 roku [rocznica bitwy pod Oliwą] rozkazuję utworzyć Marynarkę Polską, mianując jednocześnie pułkownika marynarki Bogumiła Nowotnego Szefem Sekcji Marynarki Wojennej przy Ministerstwie Spraw Wojskowych”.

W latach 20 XX w. trzon floty stanowiły poniemieckie trałowce i torpedowce. W trakcie wojny polsko-bolszewickiej marynarze uczestniczyli w działaniach lądowych na froncie. Znaczący rozwój Marynarki Wojennej nastąpił dopiero w latach 30 XX w., kiedy do służby trafiły, zbudowane głównie za granicą, nowoczesne niszczyciele, okręty podwodne i okręty minowe (trałowce, stawiacz min) oraz wodnosamoloty rozpoznawcze.

Podczas kampanii wrześniowej w 1939 polska Obrona Wybrzeża nie miała szans nawiązania równorzędnej walki z przeważającym Wehrmachtem, w tym Kriegsmarine. Dlatego tuż przed wybuchem wojny trzon polskiej floty w postaci trzech niszczycieli wysłano do Wielkiej Brytanii, gdzie stały się zaczątkiem Marynarki Wojennej u boku aliantów zachodnich. Większość okrętów pozostających w Polsce została zatopiona, dwóm okrętom podwodnym udało się przedostać do Wielkiej Brytanii, a pozostałe internowały się w Szwecji. Marynarze broniący półwyspu Helskiego poddali się jako jeden z ostatnich punktów obrony w kraju.

Od chwili zajęcia całego kraju przez wojska Rzeszy Niemieckiej i ZSRR okręty Marynarki Wojennej stały się jedynym wolnym terytorium podbitego państwa polskiego. Dzięki nim, po zajęciu kraju przez wojska dwóch agresorów Polska jako państwo istniejące de iure nie przestała egzystować de facto, zgodnie z prawem międzynarodowym okręty wojenne są bowiem uznawane za cząstkę terytorium państwa, którego noszą banderę, i nie podlegają jurysdykcji żadnego innego państwa (handlowe statki tej jurysdykcji podlegają)[2].

Odznaka specjalna

Od 1939 do 1947 roku Marynarka Wojenna funkcjonowała w ramach polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, a jej skład opierał się na wydzierżawionych od Wielkiej Brytanii jednostkach, głównie niszczycielach i okrętach podwodnych. W tym czasie polskie okręty działały na Oceanie Atlantyckim oraz Morzu Śródziemnym, Północnym i Arktycznym, biorąc udział m.in. w konwojach atlantyckich i arktycznych oraz lądowaniu w Normandii.

Okres powojenny[edytuj | edytuj kod]

Po II wojnie światowej do kraju powróciły jednostki pływające stanowiące własność Polski, jednak tworzona w powojennych realiach geopolitycznych Marynarka Wojenna rozwijała się w ścisłym powiązaniu ze Związkiem Radzieckim. Wszystkie istotne dla jej przyszłości decyzje podejmowane były w następstwie uzgodnień dokonywanych między Naczelnym Dowództwem WP a Naczelnym Dowództwem Armii Czerwonej[3]. Wyrazem powiązania, a nawet całkowitego uzależnienia od Moskwy organizowanej w tych warunkach Marynarki Wojennej była pierwsza obsada jej najważniejszych stanowisk. Na czele Marynarki Wojennej stanęli obywatele Związku Radzieckiego i oficerowie radzieccy kontradmirał Nikołaj Abramow – Dowódca Marynarki Wojennej, kmdr Iwan Szylingowski – Szef Sztabu Głównego MW i kmdr Józef Urbanowicz – Zastępca Dowódcy Marynarki Wojennej do spraw polityczno-wychowawczych. Podobnie wszystkie kierownicze stanowiska, włącznie z prokuraturą, sądem i wszechwładnym VIII Oddziałem Informacji Wojskowej, pełnili oficerowie radzieccy. Ogółem na siedem istniejących w 1945 roku etatów admiralskich tylko dwa powierzono Polakom, jednak oni byli pod nadzorem radzieckich przełożonych. Byli to kmdr Jerzy Kłossowski (szef Oddziału MW przy MON) i kmdr Adam Mohuczy (Zastępca Szefa Sztabu Głównego Marynarki Wojennej)[3].

Lata 50 XX w. były nasycone represjami okresu stalinowskiego. W sfingowanych procesach skazano bezpodstawnie stu pięćdziesięciu marynarzy, z czego ponad 20 zostało straconych (między innymi komandorzy Stanisław Mieszkowski, Jerzy Staniewicz, czy Zbigniew Przybyszewski za udział w rzekomym spisku komandorów). W więzieniu zmarł kontradmirał Adam Mohuczy, a wielu oficerom – w tym kontradmirałowi Włodzimierzowi Steyerowi, czy też kmdr. Bolesławowi Romanowskiemu i kmdr por. Franciszkowi Dąbrowskiemu – zabroniono przebywania na wybrzeżu[4].

W czasach Układu Warszawskiego Marynarka Wojenna przygotowywała się do operacji desantowej na Półwyspie Jutlandzkim, w związku z czym masowo wcielano okręty desantowe, uzupełnione o rozbudowane siły lekkie w postaci kutrów torpedowych, rakietowych oraz trałowców. Do trzonu floty zaliczały się także niszczyciele i okręty podwodne oraz samoloty myśliwskie i śmigłowce zwalczania okrętów podwodnych. Kolejne generacje uzbrojenia stanowiły jednostki pływające i statki powietrzne radzieckiej lub polskiej produkcji.

III Rzeczpospolita Polska[edytuj | edytuj kod]

Od początku ostatniej dekady XX wieku trwa degradacja Marynarki Wojennej. W związku ze zmianą doktryny obronnej niemal całkowicie wycofano środki desantowe i lekkie siły uderzeniowe oraz zlikwidowano lotnictwo uderzeniowe. Od 1992 do 1995 wybudowano 3 niedozbrojone korwety rakietowo-artyleryjskie, z których jedna, ORP „Grom”, dopiero w grudniu 2007 r. została wyposażona w pociski przeciwokrętowe. W latach 2000–2005 do służby wprowadzono przestarzałe okręty podarowane przez kraje NATO fregaty rakietowe (Stany Zjednoczone) i okręty podwodne (Norwegia), które zastąpiły radzieckie jednostki tej samej generacji. Okres III Rzeczypospolitej jest okresem stałej degradacji Marynarki Wojennej połączonej z utratą możliwości bojowych i wykonywania zadań operacyjnych[5]. Marynarka Wojenna od początku RP, lat 90 XX w. jest pominięta w zakresie priorytetów modernizacyjnych i finansowania, środki przeznaczane na MW są mniejsze niż na dużo mniej liczebne Wojska Specjalne[5]. Od czasu przyjęcia Polski do Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego do tylko licząc do 2013 roku zlikwidowano ponad 100 okrętów bojowych i pomocniczych (62%), zaś stan osobowy Marynarki Wojennej zmniejszono o 36% do ok. 11 tys. marynarzy.

Najważniejszymi działaniami Marynarki Wojennej po 1989 były operacje na rzecz interesu wojennego USA „Pustynna Burza” (1990–1991), „Iracka Wolność” (2002–2003) oraz „Aktywny Wysiłek” (2005–2006). W 2016 po raz pierwszy dowództwo okrętu MW powierzono kobiecie[6].

Podstawy prawne[edytuj | edytuj kod]

Podstawami prawnymi morskiego segmentu polskich Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej PolskiejKonstytucja Rzeczypospolitej Polskiej oraz akty prawne niższego rzędu, w tym przede wszystkim ustawa o obronie Ojczyzny z dnia 11 marca 2022 r. (Dz.U. z 2022 r. poz. 2305). Zgodnie z art. 15 ust. 1 pkt 3 ustawy o obronie Ojczyzny, w skład Sił Zbrojnych wchodzą jako ich rodzaje: Wojska Lądowe, Siły Powietrzne, Marynarka Wojenna, Wojska Specjalne i Wojska Obrony Terytorialnej, zaś na podstawie art. 15 ust. 3 tej samej ustawy, flotą dowodzą Dowódca Generalny Rodzajów Sił Zbrojnych i Dowódca Operacyjny Rodzajów Sił Zbrojnych (do 2013 – Dowódca Marynarki Wojennej). Przepis ten nie narusza jednak postanowień prawa w zakresie cywilnego zwierzchnictwa nad Siłami Zbrojnymi przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, sprawowanego za pośrednictwem Ministra Obrony.

Zadania[7][edytuj | edytuj kod]

Operacyjne[edytuj | edytuj kod]

  • zapewnienie wczesnego wykrycia symptomów zagrożenia bezpieczeństwa państwa od strony morza;
  • realizacja programowych zadań szkolenia bojowego jednostek i przygotowanie sił do realizacji zadań w czasie zagrożenia i wojny;
  • utrzymanie wysokiej gotowości bojowej i mobilizacyjnej do realizacji zadań osłony operacyjnej morskiej granicy państwa i polskich obszarów morskich;
  • wsparcie Straży Granicznej w ochronie morskiej granicy państwowej i polskiej strefy ekonomicznej;
  • udział w ratowaniu życia w polskiej strefie ratownictwa SAR (Search and Rescue) oraz ratownictwo załóg samolotów we współdziałaniu z Wojskami Lotniczymi i Obrony Powietrznej;
  • zapewnienie bezpieczeństwa żeglugi na polskich obszarach morskich przez Biuro Hydrograficzne Marynarki Wojennej istniejące obecnie na zasadach instytucji i urzędu państwowego;
  • demonstrowanie obecności morskiej w strefie zainteresowania państwa (32,8 tys. km² Wyłącznej Strefy Ekonomicznej i ponad 140 tys. km² obszaru zainteresowania Państwa);
  • udział w ochronie ekologicznej polskich obszarów morskich;
  • utrzymywanie gotowości do udziału w misjach pokojowych organizacji międzynarodowych oraz uczestniczenia w programie „Partnerstwo dla pokoju”, a także współpracy bilateralnej i multilateralnej z siłami morskimi innych państw;
  • realizacja zadań polskiej morskiej racji stanu (demonstrowanie bandery, utrzymywanie więzi ze środowiskami polonijnymi).
  • odparcie uderzeń przeciwnika z kierunku morskiego;
  • zwalczanie sił przeciwnika w strefie obrony Marynarki Wojennej we współdziałaniu z innymi rodzajami sił zbrojnych;
  • utrzymanie panowania na morzu w przybrzeżnej strefie obrony;
  • udział w obronie przeciwdesantowej wybrzeża morskiego we współdziałaniu z wojskami lądowymi i wojskami lotniczymi – zwalczanie desantów morskich przeciwnika.

Sojusznicze[edytuj | edytuj kod]

  • zapewnienie systematycznego monitoringu sytuacji morskiej w strefie obrony i rejonach przyległych, samodzielnie i we współdziałaniu z siłami morskimi nadbałtyckich państw NATO;
  • zapewnienie bezpieczeństwa żeglugi na liniach komunikacji morskiej przechodzących wzdłuż strefy obrony Marynarki Wojennej;
  • utrzymywanie ciągłości funkcjonowania systemu ratownictwa morskiego w polskiej strefie odpowiedzialności SAR, zgodnie z normami międzynarodowymi i NATO;
  • utrzymanie w gotowości sił i środków zdolnych do natychmiastowego reagowania w sytuacjach incydentalnych na morzu lub przeciwdziałania nagle powstałym zagrożeniom w strefie obrony, do czasu rozwinięcia sił Sojuszu;
  • wydzielenie określonego składu sił okrętowych i lotnictwa morskiego do wielonarodowego zgrupowania morskich sił reagowania Sojuszu.

Organizacja[edytuj | edytuj kod]

Legenda
Porty wojenne:
podległe 3. FO: Gdynia, Hel
podległe 8. FOW: Kołobrzeg, Świnoujście

Dowództwo[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Dowództwo Marynarki Wojennej.

Z dniem 1 stycznia 2014 na podstawie ustawy o zmianie ustawy o urzędzie Ministra Obrony Narodowej oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2013 r. poz. 852) dowództwo uległo likwidacji, a jego zadania przejęło Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych.

Marynarką Wojenną dowodził Dowódca Marynarki Wojennej, który wykonywał swoje zadania przy pomocy Dowództwa Marynarki Wojennej.

  • Dowódca Marynarki Wojennej – wakat
  • Szef Sztabu – zastępca dowódcy – wakat
  • Szef Szkolenia – wakat

Uzbrojenie i wyposażenie[edytuj | edytuj kod]

Okręty[edytuj | edytuj kod]

Okręt jest to jednostka pływająca należąca do Marynarki Wojennej, nosząca należną jej banderę Marynarki Wojennej, dowodzona przez oficera Marynarki Wojennej wpisanego na listę oficerów, posiadająca załogę podlegającą dyscyplinie wojskowej[11].

Okręty Marynarki Wojennej podlegają wyłącznie władzom Rzeczypospolitej Polskiej i posiadają immunitet[11]. Poza wyjątkami wskazanymi w ratyfikowanych przez Rzeczpospolitą Polską przepisach prawa międzynarodowego organy obcego państwa nie mogą wykonywać w stosunku do okrętów aktów władczych ani ingerować w ich życie wewnętrzne. Wszelkie próby ingerencji stosunku do okrętów powinny być zdecydowanie odparte, a w razie zagrożenia życia załogi, bądź siłowego naruszenia immunitetu przysługującego okrętowi należy postępować zgodnie z zasadami użycia siły (ang. „Rules Of Engagement”) oraz przepisami prawa międzynarodowego[11]. Wyjątek stanowi udział w składzie sił sojuszniczych, w stosunku do których obowiązują dokumenty sojusznicze, pod warunkiem, że nie są sprzeczne z przepisami narodowymi. Na obcych wodach wewnętrznych, morzach terytorialnych i w strefach ekonomicznych oraz w portach zagranicznych jednostki pływające MW zobowiązane są do przestrzegania przepisów lokalnych państwa nadbrzeżnego.

W 14 grudnia 2021 roku, dwa okręty podwodne typu 207 (Kobben): ORP „Bielik” i ORP „Sęp” zostały wycofane ze służby[12][13]. Podobny los spotkał ORP „Czajka”, na której opuszczono banderę 8 grudnia 2021 roku[14].

 Osobny artykuł: Polskie okręty podwodne.
Zdjęcie Nazwa Typ Numer Wyporność

[t]

Służba od Uwagi
Fregaty
ORP Gen. K. Pułaski[15] Oliver Hazard Perry 272 3658 2000 Przejęty od US Navy, zwodowany w 1979.

Przeznaczony do zastąpienia przez zamówione fregaty projektu Miecznik[16]

ORP Gen. T. Kościuszko[15] Oliver Hazard Perry 273 3658 2002 Przejęty od US Navy, zwodowany w 1978.

Przeznaczony do zastąpienia przez zamówione fregaty projektu Miecznik[16]

Korwety
ORP Kaszub[17][18] proj. 620 240 1090 1987 Korweta zwalczania okrętów podwodnych.
ORP Ślązak[19] proj. 621M 241 2200 2019 Budowany pierwotnie jako korweta wielozadaniowa, ukończony jako korweta patrolowa.
Małe okręty rakietowe
ORP Orkan[20] proj. 660M (Orkan) 421 369 1992
ORP Piorun[20] proj. 660M (Orkan) 422 369 1994
ORP Grom[20] proj. 660M (Orkan) 423 369 1995
Okręty podwodne
ORP Orzeł[21] proj. 877 Paltus (NATO: Kilo) 291 2460 nawodna

3180 podwodna

1986
Niszczyciele min
ORP Kormoran[22] proj. 258 (Kormoran II) 601 830 2017 Wicepremier i minister obrony narodowej Mariusz Błaszczak podpisał umowę na dostarczenie trzech kolejnych niszczycieli min typu Kormoran II (projektu 258) dla Marynarki Wojennej RP wraz z pakietami wsparcia logistycznego. Zamówione jednostki mają zostać dostarczone w latach 2026–2027[23].
ORP Albatros proj. 258 (Kormoran II) 602 830 2022
ORP Mewa proj. 258 (Kormoran II) 603 830 2023
Trałowce
ORP Gopło[24] proj. 207DM (Gopło) 630 225 1982
OORP: Gardno, Bukowo, Dąbie, Jamno, Mielno, Wicko,
Resko, Sarbsko, Necko, Nakło, Drużno, Hańcza[25]
projektu 207P (Gardno) 631–642 216 1984–1991
OORP: Mamry, Wigry, Śniardwy, Wdzydze[25] proj. 207M (Mamry) 643–646 216 1992–1994
Okręty transportowo-minowe
ORP Lublin[26] proj. 767 (Lublin) 821 1745 1989
ORP Gniezno[26] proj. 767 (Lublin) 822 1745 1990
ORP Kraków[26] proj. 767 (Lublin) 823 1745 1990
ORP Poznań[26] proj. 767 (Lublin) 824 1745 1991
ORP Toruń[26] proj. 767 (Lublin) 825 1745 1991
Kutry transportowe
KTr 851, KTr 852, KTr 853[27] proj. 716 851–853 176 1988

1991

1991

Okręty dowodzenia
ORP Kontradmirał Xawery Czernicki[28] proj. 890 511 2390 2001 Zwodowany w 1991 jako pływająca stacja demagnetyzacyjna.

W latach 2001–2008 okręt wsparcia logistycznego.

Okręt przeszedł remont i modernizację w latach 2019–2021[29].

Zbiornikowce
ORP Bałtyk[30] proj. ZP-1200 Z-1 3050 1991 Wyremontowany i zmodernizowany w 2016 roku[31].
Okręty rozpoznania radioelektronicznego
ORP Nawigator[32] proj. 863 (Nawigator) 262 1675 1975 Przeznaczony do zastąpienia przez zamówione okręty projektu Delfin[33]
ORP Hydrograf[32] proj. 863 (Nawigator) 263 1675 1976 Przeznaczony do zastąpienia przez zamówione okręty projektu Delfin[33]
Okręty ratownicze
ORP Piast[34] proj. 570 (Piast) 281 1886 1974
ORP Lech[34] proj. 570 (Piast) 282 1810 1974
ORP Zbyszko[35] proj. 5002 (Zbyszko) R-14 374 1991 Zmodernizowany w 2016 roku[36].
ORP Maćko[35] proj. 5002 (Zbyszko) R-15 374 1992 Zmodernizowany w 2016 roku[36].
Okręty hydrograficzne
ORP Heweliusz[37] proj. 874 (Heweliusz) 265 1145 1982
ORP Arctowski[37] proj. 874 (Heweliusz) 266 1145 1982 Wyremontowany i zmodernizowany w 2022 roku[38].
Okręty szkolne
ORP Iskra[39] barkentyna proj. B79/II 253 498 1982
ORP Wodnik[40] proj. 888 (Wodnik) 251 1800 1976 Wyremontowany i zmodernizowany w 2020 roku[41].
Okręty-muzeum
ORP Błyskawica[42] Grom H34 2782 1937 W służbie liniowej do 1975, okręt-muzeum od 1976.

Pomocnicze jednostki pływające[edytuj | edytuj kod]

Pomocnicza jednostka pływająca (PJP) w Marynarce Wojennej jest rodzajem okrętu nieuprawnionego do noszenia bandery wojennej i używania skrótu ORP przed nazwą, zazwyczaj pełniąca pomocniczą rolę w stosunku do okrętów bojowych. Okręty te noszą banderę PJP.

Zdjęcie Nazwa Typ Wyporność

(t)

Służba

od

Uwagi
Holowniki
H-11 Bolko[43]
H-12 Semko[44]
H-13 Przemko[45]
H-1 Gniewko[46]
H-2 Mieszko[47]
H-3 Leszko[48]
proj. B860 490 2020
2020
2021
2020
2020
2021
H-6[49]
H-8[49]
proj. H-960 332 1992
1993
H-4[50]
H-5[50]
H-7[50]
proj. H-900/II 218 1980
1981
1981
Holownik H-9 po prawej H-9[51]
H-10[51]
proj. B820 153 1993
Zbiornikowce
Z-8[52] proj. B-199 1225 1970
Stacje demagnetyzacyjne
SD-11[53]
SD-13[53]
proj. B208 595 1971
1972
Kutry
K-4[54]
K-10[54]
proj. 4234 46,0 1989 Kutry hydrograficzne[55].
K-5
K-7
K-9
proj. 4142 45,0 1988
1988
1989
Kutry transportowo-pasażerskie. Przeznaczone do transportu ładunków i ludzi w portach i redach[56].
K-20
K-21
proj. KH-K 12,25 1989
1990
Kutry holowniczo-komunikacyjne. Przeznaczone do obsługi pomostów pływających i prowadzenia prac holowniczych[57].
Motorówki
MH-1
MH-2
MH-3
MH-4
Wildcat 40 18,5 2015 Motorówki hydrograficzne[58].
M-12
M-21
M-22
proj. M35/MW 28,6 t 1983
1983
1984
Motorówki cumowniczne. Przeznaczone do prac manewrowych i holowniczych w portach[59].
Poławiacz torped
K-8[60] typ Kormoran 133 1971 Przeznaczony do poławiania torped z wody[61].

Ponadto, Marynarka Wojenna posiada:

Lotnictwo Marynarki Wojennej[edytuj | edytuj kod]

Zdjęcie Nazwa Pochodzenie Liczba Numery maszyn Służba od Uwagi
Samoloty
PZL M28B 1E Bryza  Polska 2 0404
0405
2001(1988)
2001(1988)[66]
Samoloty monitoringu ekologicznego. Pierwotnie były transportowe (M-28B Bryza-1TD), w 2001 zmodernizowane (M-28B Bryza-1E)[67].

44 Baza Lotnictwa Morskiego[68].

PZL M28B 1R Bryza  Polska 7 1022
1008
1017
1006
1114
1115
1116
1994
1999
1999
2000
2000
2000
2000[66]
Samoloty rozpoznawczo-patrolowe. Służba od 1994[69].

44 Baza Lotnictwa Morskiego[68].

PZL M28B 1RM Bryza Bis  Polska 1 0810 2008(1999) Samoloty rozpoznawczo-patrolowe. Pierwotnie samolot o numerze 0810 wykorzystywany był w wersji M-28B Bryza-1R. W 2008 samolot został zmodernizowany do wersji M-28B Bryza-1RM bis[69].

44 Baza Lotnictwa Morskiego[68].

PZL An-28TD Bryza
M28B Bryza
 Polska 4 1117
1118
0723
1003
2001
2002
2012
2012
Samoloty transportowe. Numery 1117 i 1118 weszły do służby w 2001 i 2002, a numery 1003 i 0723 w 2012[70].

43 Baza Lotnictwa Morskiego[68].

Śmigłowce
Mi-2D

Mi-2R

 ZSRR
 Polska
4 5245
5348
5830
5828[71]
?(1977)
2010(1978)
2010(1978)
2010(1978)
Śmigłowce szkoleniowe i transportowo-łącznikowe. Najdłużej w MW eksploatowany jest śmigłowiec z numerem 5245. Trzy pozostałe przejęte od SP w 2010[72].

2 szt. w 43 Bazie Lotnictwa Morskiego oraz 2 szt. w 44 Bazie Lotnictwa Morskiego[68].

PZL W-3WARM Anakonda  Polska 8 0209
0304
0505
0506
0511
0813
0815
0906
1989
1989
1992
1992
1993
1998
1998
2002
Śmiglowce SAR.

6 szt. w 43 Bazie Lotnictwa Morskiego oraz 2 szt. w 44 Bazie Lotnictwa Morskiego[68].

Kaman SH-2G Super Seasprite  Stany Zjednoczone 4 3543
3544
3545
3546
2002, 2003 Śmigłowce ASW. Wyprodukowane w 1992–1993, przejęte od US wraz z fregatami typu OHP w 2002 i 2003[73].

43 Baza Lotnictwa Morskiego[68]. Docelowo (zakończenie wsparcia przez producenta i znaczne zużycie) będą zastąpione przez 4–8 szt. w ramach programu Kondor[74].

Mi-14PŁ  ZSRR 8 1001
1003
1004
1005
1007
1008
1010
1011
1981[75] Śmigłowce ASW. W służbie od 1981. W 2018 rozpoczęto procedurę wydłużenia resursów dla wszystkich maszyn[76].

44 Baza Lotnictwa Morskiego[68].

Docelowo będą zastąpione przez AW101[77].

Mi-14PŁ/R  ZSRR 2 1009
1012
2011(1981)[75] Śmiglowce SAR, Mi-14PŁ przebudowane do wersji ratowniczej[78].

44 Baza Lotnictwa Morskiego[68].

Leonardo AW101  Wielka Brytania

 Włochy

4 2023 Śmigłowce ASW/CSAR. Umowa 2019, dostawy 2023[79].

44 Baza Lotnictwa Morskiego.

Broń przeciwlotnicza[edytuj | edytuj kod]

Zdjęcie Nazwa Pochodzenie Liczba Uwagi Przypisy
armata przeciwlotnicza S-60MB  ZSRR
 Polska
Wariant zmodernizowany.

4 armaty w każdej baterii.

[80][81][82]
armata przeciwlotnicza ZU-23-2  ZSRR
 Polska
[83]
PPZR Grom  Polska [80]

Stacje radiolokacyjne i systemy dowodzenia[edytuj | edytuj kod]

Zdjęcie Nazwa Pochodzenie Liczba Uwagi Przypisy
NUR-22-N (3D)  Polska 3 Radiolokacyjna stacja wstępnego poszukiwania, po jednej sztuce na wyposażeniu 8 Dywizjonu Przeciwlotniczego, 9 Dywizjonu Przeciwlotniczego oraz Morskiej Jednostki Rakietowej [84][85][86][87]
TRS-15 Odra C  Polska 2 Stacja radiolokacyjna przeznaczona do wykrywania celów morskich o zasięgu do 50 km, na wyposażeniu Morskiej Jednostki Rakietowej [88][89]
Radary mobilne RM-100  Polska 3 Trudno wykrywalna, mobilna stacja radiolokacyjna RM-100, przeznaczona do wykrywania i automatycznego śledzenia celów nawodnych oraz określania ich współrzędnych [90][91][92][93][94]
Wozy dowodzenia i kierowania ogniem WD-95  Polska Wozy dowodzenia systemu Blenda, na wyposażeniu dywizjonów przeciwlotniczych Marynarki Wojennej i baterii baz lotnictwa morskiego. 3 wozy w każdym dywizjonie i 1 w każdej baterii. [82]
Łowcza-3KN  Polska Mobilne stanowisko dowodzenia obroną przeciwlotniczą [95][96]
Zestawy REGA-4  Polska Zestaw automatyzacji dowodzenia dla dowódców drużyn przeciwlotniczych, zestawów artyleryjskich, holowanych i przewożonych oraz przenośnych zestawów rakietowych, na wyposażeniu dywizjonów przeciwlotniczych Marynarki Wojennej [80][97]
GCA-2000/GCA-2000M  Stany Zjednoczone 3 Radiolokacyjne systemy precyzyjnego wspomagania lądowania (PAR). Dla całości SZRP zakupiono 5 stacji w wersji GCA-2000 oraz 9 w wersji GCA-2000M.

Na wyposażeniu lotnisk Brygady Lotnictwa Marynarki Wojennej.

[98][99][100]
Zestawy WD-2001 Rega-1  Polska Wóz dowodzenia baterii przeciwlotniczej na podwoziu samochodu terenowego Honker, na wyposażeniu Morskiej Jednostki Rakietowej [83][101]

Morska Jednostka Rakietowa[edytuj | edytuj kod]

Zdjęcie Nazwa Pochodzenie Liczba Struktura Opis Uwagi Przypisy

Naval Strike Missile  Norwegia 72 pociski Dwa dywizjony ogniowe,

łącznie 12 wyrzutni

przeciwokrętowy pocisk manewrujący Każdy dywizjon ogniowy składa się z 6 wyrzutni, każda wyrzutnia posiada po 4 kontenery z pociskami NSM.

Ograniczona możliwość zwalczania celów lądowych

W 2023 roku zamówiono kolejne 2 dywizjony ogniowe wraz z kilkuset pociskami[102]

[103][104][105][106][107]

Symbole i insygnia[edytuj | edytuj kod]

Bandery i flagi[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Lista flag Polski.

Każda jednostka pływająca, wchodząca w skład Marynarki Wojennej, nosi należną jej banderę wojenną. Bandera wojenna przysługuje jednostce pływającej od daty wcielenia w skład Marynarki Wojennej do daty skreślenia z jej składu. Bandera wojenna podniesiona na jednostce pływającej jest znakiem przynależności tej jednostki do Marynarki Wojennej. W żadnym wypadku nie wolno opuścić bandery przed przeciwnikiem[11]. Jeśli w czasie walki bandera zostanie zestrzelona lub zniszczona, natychmiast podnosi się następną. Okręt podwodny nie nosi bandery w położeniu podwodnym. Bandery i proporce podnoszone są na jednostkach pływających zgodnie z ceremoniałem morskim. Podobną rolę do bander pełnią w dowództwach, jednostkach wojskowych i na lotniskach flagi marynarki wojennej oraz lotnisk i lądowisk.

Znaki funkcyjne[edytuj | edytuj kod]

Flagi i proporce funkcyjne podnosi się na okrętach i pomocniczych jednostkach pływających, gdy na ich pokładzie przebywa osoba, której przysługuje odpowiedni znak.

Mundury[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Mundury Marynarki Wojennej.

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. a b Zniesiona 1 stycznia 2014 (Dz.U. z 2013 r. poz. 1636).

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. prezentacji Informacje o budżecie resortu Obrony Narodowej, gov.pl, luty 2022, slajd 13.
  2. Dariusz Nawrot. „Zeszyty Naukowe Akademii Marynarki Wojennej”, s. 208. Akademia Marynarki Wojennej. 
  3. a b Dariusz Nawrot. Historia Korpusu Oficerskiego Marynarki Wojennej II Rzeczypospolitej, Post Scriptum. „Zeszyty Naukowe Akademii Marynarki Wojennej”, 2011. Akademia Marynarki Wojennej. 
  4. MON: Historia MW, PRL.
  5. a b PLP: Degradacja MW.
  6. „Głos Szczeciński” – 30 listopada 2016, 1 grudnia 2016.
  7. Zadania, Wojsko-Polskie.pl [dostęp 2021-12-08] (pol.).
  8. Jednostki podległe, Wojsko-Polskie.pl [dostęp 2021-12-08] (pol.).
  9. Struktura, Wojsko-Polskie.pl [dostęp 2021-12-08] (pol.).
  10. Strona główna, Wojsko-Polskie.pl [dostęp 2021-12-08] (pol.).
  11. a b c d Regulamin służby na okrętach Marynarki Wojennej. Marynarka Wojenna. s. 7. [dostęp 2012-10-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-08-06)].
  12. Andrzej Nitka - 10 maja 2021, Zakończyła się dezaktywacja ostatnich okrętów podwodnych typu Kobben, Radar, 10 maja 2021 [dostęp 2021-08-05] (pol.).
  13. Ostatnie opuszczenie bander na ORP Sęp i ORP Bielik, Wojsko-Polskie.pl [dostęp 2021-12-15] (pol.).
  14. AL/REL, Ostatnie opuszczenie bandery na ORP Czajka | PortalMorski.pl, www.portalmorski.pl [dostęp 2021-12-08] (pol.).
  15. a b Fregata, Wojsko-Polskie.pl [dostęp 2020-05-13] (pol.).
  16. a b Rusza budowa pierwszej fregaty MIECZNIK, www.wojsko-polskie.pl [dostęp 2024-02-29].
  17. Marynarka Wojenna, archiwum.mw.wp.mil.pl [dostęp 2020-05-13].
  18. Korweta ZOP, Wojsko-Polskie.pl [dostęp 2022-04-21] (pol.).
  19. Uroczystość pierwszego podniesienia bandery na ORP Ślązak, Wojsko-Polskie.pl [dostęp 2019-11-28] (pol.).
  20. a b c Małe okręty rakietowe typu ORKAN. mw.mil.pl. [dostęp 2012-05-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-05-13)]. (pol.).
  21. Marynarka Wojenna, archiwum.mw.wp.mil.pl [dostęp 2020-05-13].
  22. Niszczyciel Min typu Kormoran II, Wojsko-Polskie.pl [dostęp 2020-05-13] (pol.).
  23. Tomasz Dmitruk, Trzy dodatkowe niszczyciele min typu Kormoran II zamówione, 26 czerwca 2022.
  24. Marynarka Wojenna, archiwum.mw.wp.mil.pl [dostęp 2020-05-13].
  25. a b Marynarka Wojenna, archiwum.mw.wp.mil.pl [dostęp 2020-05-13].
  26. a b c d e Marynarka Wojenna, archiwum.mw.wp.mil.pl [dostęp 2020-05-13].
  27. Kutry transportowe, Wojsko-Polskie.pl [dostęp 2020-04-26] (pol.).
  28. Marynarka Wojenna, archiwum.mw.wp.mil.pl [dostęp 2020-05-13].
  29. „Czernicki” wraca po remoncie do służby – Defence24, www.defence24.pl [dostęp 2021-02-05].
  30. Marynarka Wojenna, archiwum.mw.wp.mil.pl [dostęp 2020-05-13].
  31. ORP „Bałtyk” prawie jak nowy, polska-zbrojna.pl [dostęp 2020-04-26].
  32. a b Marynarka Wojenna, archiwum.mw.wp.mil.pl [dostęp 2020-05-13].
  33. a b Początek budowy pierwszego okrętu rozpoznania radioelektronicznego, www.wojsko-polskie.pl [dostęp 2024-02-29].
  34. a b Marynarka Wojenna, archiwum.mw.wp.mil.pl [dostęp 2020-05-13].
  35. a b Marynarka Wojenna, archiwum.mw.wp.mil.pl [dostęp 2020-05-13].
  36. a b „Zbyszko” i „Maćko” – prawie jak nowi, polska-zbrojna.pl [dostęp 2021-04-11].
  37. a b Marynarka Wojenna, archiwum.mw.wp.mil.pl [dostęp 2020-05-13].
  38. ORP Arctowski wrócił do służby po remoncie, defence24.pl [dostęp 2022-04-08] (pol.).
  39. Marynarka Wojenna, archiwum.mw.wp.mil.pl [dostęp 2020-05-13].
  40. Marynarka Wojenna, archiwum.mw.wp.mil.pl [dostęp 2020-05-13].
  41. Zmodernizowany „Wodnik” powrócił do służby – Defence24, www.defence24.pl [dostęp 2020-12-11].
  42. Okręt Muzeum, Wojsko-Polskie.pl [dostęp 2020-05-13] (pol.).
  43. Uroczystość pierwszego podniesienia bandery na Holowniku H-11 Bolko, Wojsko-Polskie.pl [dostęp 2021-03-10] (pol.).
  44. Uroczystość pierwszego podniesienia bandery na Holowniku H-12 Semko, Wojsko-Polskie.pl [dostęp 2021-03-10] (pol.).
  45. Święto Marynarki Wojennej w 8 Flotylli Obrony Wybrzeża. Nowy holownik podniósł banderę – Defence24, www.defence24.pl [dostęp 2021-06-27].
  46. Uroczystość pierwszego podniesienia bandery na holowniku H-1 Gniewko, Wojsko-Polskie.pl [dostęp 2021-03-10] (pol.).
  47. Uroczystość pierwszego podniesienia bandery na holowniku H-2 Mieszko, Wojsko-Polskie.pl [dostęp 2021-03-10] (pol.).
  48. Uroczystość pierwszego podniesienia bandery na holowniku H-3 Leszko, Wojsko-Polskie.pl [dostęp 2021-03-10] (pol.).
  49. a b H-8 – holownik uniwersalny Marynarki Wojennej, www.graptolite.net [dostęp 2021-03-10].
  50. a b c Mistrzowie drugiego planu, Wydawnictwo militarne ZBIAM [dostęp 2021-01-29] (pol.).
  51. a b Stanisław Biela, Holowniki redowo-portowe typu B 820.
  52. Marynarka Wojenna chce kupić zbiornikowce, trojmiasto.pl, 18 czerwca 2016 [dostęp 2021-01-29] (pol.).
  53. a b Sześciu chętnych na nowy okręt Marynarki Wojennej – Defence24, www.defence24.pl [dostęp 2021-01-29].
  54. a b Grupa Kutrów i Motorówek dywizjonu Zabezpieczenia Hydrograficznego Marynarki Wojennej RP. – Nasz Bałtyk – morskie czasopismo, www.naszbaltyk.com [dostęp 2021-01-29].
  55. Ciślak 1995 ↓, s. 173.
  56. Ciślak 1995 ↓, s. 172.
  57. Ciślak 1995 ↓, s. 166–167.
  58. Ciślak 2015 ↓, s. 20–21.
  59. Ciślak 1995 ↓, s. 178.
  60. Pierwsza kobieta-dowódca zespołu okrętów w Marynarce Wojennej, trojmiasto.pl, 14 lutego 2017 [dostęp 2021-01-29] (pol.).
  61. Ciślak 1995 ↓, s. 168.
  62. ..:: :: Siły okrętowe ::.., archiwum2019-8fow.wp.mil.pl [dostęp 2020-04-29].
  63. Zbiam, Umowa na remont B7, Wydawnictwo militarne ZBIAM, 25 maja 2018 [dostęp 2020-04-26] (pol.).
  64. Marek Kozubal-22 listopada 2019, Analiza Radaru: Marynarka Wojenna powoli rdzewieje, Radar, 22 listopada 2019 [dostęp 2020-04-26] (pol.).
  65. Ośrodek Szkolenia Żeglarskiego Marynarki Wojennej, Wojsko-Polskie.pl [dostęp 2022-04-08] (pol.).
  66. a b PZL M28B Bryza w Wojsku Polskim, Gdzie zaczyna się wojsko…, 8 października 2010 [dostęp 2020-05-12] (pol.).
  67. Samolot monitoringu ekologicznego An-28E. Gdyńska Brygada Lotnictwa Marynarki Wojennej. [dostęp 2017-05-04]. (pol.).
  68. a b c d e f g h i Strona główna, Wojsko-Polskie.pl [dostęp 2020-07-21] (pol.).
  69. a b Samolot patrolowo-rozpoznawczy An-28B1R. Gdyńska Brygada Lotnictwa Marynarki Wojennej. [dostęp 2017-05-04]. (pol.).
  70. Samolot transportowy An-28TD. Gdyńska Brygada Lotnictwa Marynarki Wojennej. [dostęp 2017-05-04]. (pol.).
  71. Mi-2 Marynarka Wojenna | [dostęp 2019-12-11] (pol.).
  72. Śmiglowiec transportowy Mi-2, Wojsko-Polskie.pl [dostęp 2019-12-11] (pol.).
  73. Łukasz Pacholski: SH-2G – polskie modyfikacje. dziennikzbrojny.pl, 2011-11-13.
  74. Dziewięciu chętnych na pokładowy śmigłowiec Kondor – Defence24, defence24.pl [dostęp 2020-05-19].
  75. a b Szachownice i kotwice – BLMW na ratunek – Defence24, www.defence24.pl [dostęp 2019-12-11].
  76. Wydłużono resurs ratowniczego Mi-14. Prace na śmigłowcach ZOP – Defence24, www.defence24.pl [dostęp 2019-12-11].
  77. Umowa na dostawy AW101 podpisana, DziennikZbrojny.pl [dostęp 2020-06-24] (pol.).
  78. Śmigłowiec poszukiwawczo-ratowniczy Mi-14PŁ/R, Wojsko-Polskie.pl [dostęp 2019-12-11] (pol.).
  79. Śmigłowce AW101 już w Darłowie [FOTO], defence24.pl, 8 grudnia 2023 [dostęp 2023-12-08] (pol.).
  80. a b c Nowy dowódca H-8 i Grupy Jednostek Pływających, polska-zbrojna.pl [dostęp 2020-04-28].
  81. Następcy armat S-60, polska-zbrojna.pl [dostęp 2018-05-29].
  82. a b Przegląd Sił Zbrojnych 1/2021.
  83. a b Morska Jednostka Rakietowa – Magnum-x, www.magnum-x.pl [dostęp 2019-10-25].
  84. Morska Jednostka Rakietowa – Magnum-x, www.magnum-x.pl [dostęp 2021-01-21].
  85. Marynarka Wojenna, archiwum.mw.wp.mil.pl [dostęp 2021-01-21].
  86. Polskie radary w polskich rękach – Defence24, www.defence24.pl [dostęp 2021-01-21].
  87. Radwar dla Marynarki Wojennej, www.altair.com.pl [dostęp 2021-01-21] (ang.).
  88. Morska Jednostka Rakietowa, www.jednostki-wojskowe.pl [dostęp 2021-01-21].
  89. MSPO 2018: Umowa na dostawy radarów Odra, DziennikZbrojny.pl [dostęp 2021-01-21] (pol.).
  90. Radar mobilny RM-100, www.pitradwar.com [dostęp 2021-01-22].
  91. Radiolokacyjna Odra szykowana na wojnę, www.rp.pl [dostęp 2021-01-22] (pol.).
  92. Dostawa radarów mobilnych RM-100, DziennikZbrojny.pl [dostęp 2021-01-22] (pol.).
  93. e-RAPORT MSPO 4/2016 – Morskie radary PIT-Radwar – Altair Agencja Lotnicza, www.altair.com.pl [dostęp 2021-01-22].
  94. „Efekt polonizacji” według gen. Kozieja: polskie radary ograniczeniem Morskiej Jednostki Rakietowej – Defence24, www.defence24.pl [dostęp 2021-01-22].
  95. ŁOWCZA-3 w nowym systemie obrony powietrznej i przeciwlotniczej, web.archive.org, 27 grudnia 2014 [dostęp 2021-01-21] [zarchiwizowane z adresu 2014-12-27].
  96. Marynarka Wojenna, archiwum.mw.wp.mil.pl [dostęp 2021-01-21].
  97. PIT-RADWAR, System automatyzacji dowodzenia obroną przeciwlotniczą REGA – PIT-RADWAR, www.pitradwar.com [dostęp 2020-08-05].
  98. Radary precyzyjnego lądowania dla SZ RP – czy można było inaczej? – Defence24, www.defence24.pl [dostęp 2021-04-16].
  99. GCA-2000 dla SZ RP, www.altair.com.pl [dostęp 2021-04-16] (ang.).
  100. WZE S.A. z umową na awaryjny serwis radiolokacyjnych systemów lądowania, Wydawnictwo militarne ZBIAM, 2 kwietnia 2021 [dostęp 2021-04-16] (pol.).
  101. Morska Jednostka Rakietowa, www.jednostki-wojskowe.pl [dostęp 2021-01-22].
  102. Znaczące wzmocnienie polskiej obrony wybrzeża, www.wojsko-polskie.pl [dostęp 2024-02-29].
  103. Pociski NSM do naprawy, Wydawnictwo militarne ZBIAM, 6 listopada 2020 [dostęp 2021-01-22] (pol.).
  104. Kongsberg naprawi pociski Morskiej Jednostki Rakietowej – Defence24, defence24.pl [dostęp 2021-01-22].
  105. Tomasz Dmitruk, Ocena stanu realizacji Planu Modernizacji Technicznej Sił Zbrojnych RP na lata 2013–2022, 2017–2026 i 2021–2035. W zestawieniu uwzględniono także wybrane zadania zawarte w Planie Zakupu Środków Materiałowych. wg stanu na dzień 27 grudnia 2020 roku, „Dziennik Zbrojny”, 21 grudnia 2020.
  106. Morska Jednostka Rakietowa – Magnum-x, www.magnum-x.pl [dostęp 2021-01-22].
  107. Nadbrzeżny Dywizjon Rakietowy gotowy do działań – Defence24, www.defence24.pl [dostęp 2021-01-22].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]